Akbaş

Akbaş Irkının Tarihi

Akbaş ırkı Türkiye'de geliştirilmiştir ve geçmişi M.Ö. 750 yılına kadar dayanmaktadır. Özellikle koyun sürülerini korumak için kullanılıyordu. Neredeyse tamamen beyaz veya krem rengi olan bu ırk, sürü içerisine karışarak fark edilemez hale geliyor ve avcıların saldırı anlarında sürpriz bir şekilde ortaya çıkarak hayvanlarını koruyordu. Atalarının Mastiff tipi köpekler olduğuna inanılmaktadır.

Akbaş ırkının Türkiye'ye Kara Tatar Türkmenleri tarafından Asya'nın kuzeyinden getirildiği düşünülmektedir. Sıcak ve nemli iklime daha iyi uyum sağlayabilmeleri için Kangal ırkıyla melezlendiği iddia edilir. Bu köpekler Osmanlı'nın zorunlu iskan dönemine kadar hayvancılıkla uğraşan yarı göçebe topluluklarla birlikte gezmiş ve onları korumuştur.

Akbaş, Macaristan'da bulunan Kuvasz ırkı köpeklerle akrabadır ve gerek fiziki, gerekse karakter özellikleri birbirine tıpa tıp benzemektedir.  Anadolu'ya özgü olan bu çoban köpeği, dünyadaki en iyi üç çoban köpeği ırkından biridir ancak ülkemizde yeteri kadar değer görmedikleri ve az bilindikleri için sayıları hızla azalmaktadır. Özellikle ABD'de Türkiye'den daha fazla biliniyorlar ve hatta geçmişte ABD'de yapılan bir yarışmada en iyi çoban köpeği olarak seçilmiştir.

Akbaş Irkının Boyu ve Kilosu

Akbaş ırkının erkeklerinin boyları omuza kadar 71 - 86 cm, ağırlıkları 40 - 64 kg'dır. Dişilerinin boyları omuza kadar 71 - 81 cm, ağırlıkları 40 - 50 kg'dır.

Akbaş Irkının Karakter Özellikleri

Akbaş iri cüsseli, atletik yapılı, dururken ve hareket halindeyken son derece güzel ve zarif bir köpektir. Anadolu'da kullanılan en eski koruma köpeklerinden birisidir. Koyun ve inek gibi çiftlik hayvanlarına karşı koruyucu, kurt, ayı ve çakal gibi yabani hayvanlara karşı çok saldırgandır. Genellikle yabancılara karşı saldırgan olduğu için bulunduğu evin veya bahçenin çevresi dış ortamı görmemesi için kapatılır. Aksi halde yürüyen veya hareket eden her şeye havlayabilir. Sosyaleştirildiğinde bu özelliklerin rahatsız edici boyutlara varması engellenebilir.

Akbaş ırkı köpekler doğaları gereği aşırı korumacı ve şüphecidirler, bu nedenle hemen herkesi ilk etapta potansiyel tehlike olarak görebilirler. Bu özelliklerini törpülemek için sabırlı bir şekilde sosyalleştirilmeleri gerekir. Geceleri gündüz vaktine göre daha fazla dikkatli davranırlar. 

Akbaş apartman hayatına pek uygun değildir fakat her köpek gibi uyum yeteneği vardır. Hareket etmek ve mutlu olmak için geniş alanlara ihtiyaç duyar. Yeterli sıklıkta dolaştırıldığında ve en azından günün bir bölümünde kapalı bir bahçede zaman geçirme şansı olduğunda şehirde de rahatlıkla yaşayabilmektedir. Amerika'da uzun süreden beri yetiştirilen Akbaş ırkı köpeklerin hemen hemen her ortama uyum sağladığı gözlemlenmiştir. Bağımsız ve yer yer dominant karakteri nedeniyle yetişkin döneme gelene kadar Akbaş ırkı köpeklerin eğitimlerini ara vermeden sürdürmek gerekir. 3 ila 6 aylık dönemde temel eğitim, 6 ila 9 aylık dönemde ise ileri eğitim alabilecek kapasitededir. Kırsal alanda 5 aylık Akbaşlar sürülere çobanlık yapmaya başlayabilirler.

Mizacı, kalıtım, eğitim ve sosyalleşme gibi bir dizi faktörden etkilenir. İyi huylu yavrular genellikle meraklı, eğlenceli, insanlara yaklaşmaya ve onlar tarafından tutulmaya isteklidir. Yavru seçimi yapılırken, ne kardeşlerine üstünlük kurmaya çalışan ne de köşede saklanan bir yavru seçin; en iyi seçim bu ikisinin ortasıdır. Her zaman ebeveynlerinden biriyle tanışın (genellikle anne en müsait olandır). Kendinizi rahat hissedebileceğiniz ve huy olarak size en uygun olanı seçin. Ebeveynlerinden ve akrabalarından biriyle tanışmak, köpeğin büyüdüğü zaman nasıl olacağını değerlendirmek için faydalıdır.

Her ırkta olduğu gibi Akbaş ırkının da küçük yaşlardan itibaren sosyalleşmeye ihtiyacı vardır. Pek çok farklı insanı, görüntüyü ve sesleri deneyimlemesi gerekir. Sosyalleşme, yavru köpeğinizin iyi huylu bir köpek olarak büyümesine yardımcı olur. Diğer köpeklerle tanıştırmak ve birbirleriyle kontrollü şekilde etkileşime girmesini sağlamak da çok faydalı olacaktır. Sosyal becerilerinin gelişmesi için köpek parklarını ziyaret etmek, köpek arkadaşlarıyla birlikte oyun oynamasını sağlamak veya birlikte keyifli yürüyüşler yapmak faydalı olacaktır.

Akbaş Irkının Sağlığı

Akbaş ırkı köpekler genellikle sağlıklıdır ancak tüm ırklarda olduğu gibi bazı sağlık sorunlarına eğilimlidirler. Köpeklerin hepsi bu hastalıkların herhangi birine veya hepsine yakalanmaz ancak bu ırkı düşünüyorsanız, aşağıdaki hastalıkların farkında olmanız önemlidir.

Kardiyomiyopati: Bu hastalık, kalp kasının incelerek zayıflamasından kaynaklanır. Anormal derecede büyük bir kalple sonuçlanan kalp odalarının genişlemesi veya dilatasyonu ile karakterizedir. Bu hastalık sonunda kalp yetmezliğine yol açar çünkü hasarlı kalp kası vücudun geri kalanına etkili bir şekilde kan pompalamak için çok zayıftır. Tedavi değişkendir ancak oksijen, sıvı tedavisi ve kalp fonksiyonlarını iyileştiren ilaçları içerir.

Kalça Displazisi: Kalça çıkığı olarak da bilinen bu rahatsızlık, uyluk kemiğinin kalça eklemine tam oturamamasından kaynaklanan kalıtsal bir durumdur. Kalça displazisi olan bir köpekte herhangi bir rahatsızlık belirtisi görmeyebilirsiniz. Köpek yaşlandıkça artrit gelişebilir. Görüntülenebilmesi için X-ışını taramasından yararlanılır. Kalça displazisi olan köpekler çiftleştirilmemelidir. Bir köpek yavrusu satın alıyorsanız, köpeğin anne ve babasının kalça displazisi için test edildiğini ve problemsiz olduğunun kanıtlanmasını (yazılı bir doküman ile) isteyebilirsiniz. Kalça diplazisi kalıtsaldır ancak çevresel koşullardan da tetiklenebilir; yüksek kalorili yiyeceklerle hızlı büyüme ve zıplama, atlama veya düşme sonucunda oluşabilecek yaralanmalar gibi.

Epilepsi: Köpekte nöbetlere neden olan bir bozukluktur. Genellikle kalıtsal olan nörolojik bir durumdur. Kendisini olağan dışı gösterebilecek hafif veya ağır nöbetlere yol açabilir. İlaçla tedaviye devam edilir ancak tamamen ortadan kaldırılması mümkün değildir.

Hipotiroidizm: Bu tiroid bezinin bir bozukluğudur. Tiroid hormonlarının anormal derecede düşük üretiminin bir sonucudur. Klinik belirtiler her bir vakanın şiddetine bağlı olarak değişir ancak kuru, kaba ve/veya seyrek kürk, göz akıntısı, soluk mukoza zarı ve zihinsel donukluğu içerebilir. Her gün alınacak tiroid replasman hapıyla rahatsızlık iyi bir şekilde yönetilebilir. Köpeğin bu ilacı hayatı boyunca alması gerekir.

Akbaş Irkının Egzersiz İhtiyacı

Akbaş ırkının egzersiz ihtiyacı günlük 45 dakikalık aktivitelerle veya 2.5 ila 3 kilometrelik yürüyüşlerle karşılanabilir.

Akbaş Irkının Eğitimi

Akbaş, oldukça zeki ve eğitilebilir bir köpektir. Sürü hayvanlarını korumak için yetiştirildiğinden dolayı bağımsız düşünme ve hareket edebilme becerisine sahiptir. Bu nedenle zaman zaman inatçı olabilir. Övgü, oyun ve ödül gibi pozitif pekiştirme yöntemlerini kullanarak eğitimde iyi sonuçlar alabilirsiniz.

Akbaş Irkının Beslenme İhtiyacı

Akbaş ırkının beslenme ihtiyacı için önerilen günlük miktar: Günde 3 ölçek yüksek kaliteli kuru mamayı iki öğüne bölerek verebilirsiniz.

NOT: Köpeğinizin ne kadar yediği büyüklüğüne, yaşına, boyutlarına, yapısına, metabolizmasına ve aktivite düzeyine bağlıdır. Köpekler tıpkı insanlar gibi farklı bireylerdir ve hepsinin aynı miktarda gıdaya ihtiyacı yoktur. Son derece aktif bir köpeğin, uyuşuk bir köpeğin yediğinden daha fazlasına ihtiyaç duyacağını söylemeye muhtemelen gerek yoktur. Satın aldığınız mamanın kalitesi de fark yaratır. Mama ne kadar kaliteli olursa köpeğiniz o kadar fazla yemek isteyecektir, tersi durumlardaysa mama kasesinde kalanları göreceksiniz ve onu cezbedebilmek için kasesini sallamaya başlayacaksınız.

Köpeğinizi beslerken mamanın tamamını mama kabında bırakmak yerine, ölçerek ve iki öğüne bölerek vermeniz önerilir. Aşırı kilolu olup olmadığından emin değilseniz, göz testi ve dokunma testi yapabilirsiniz. Öncelikle ona bakın; belini görebiliyor olmalısınız. Ardından ellerinizi sırtına koyun ve baş parmaklarınız bel kemiğinde olacak şekilde, parmaklarınıza aşağı doğru yayılma hareketi uygulayın. Omurgalarını göremez ancak parmaklarınızla çok bastırmadan da hissedebiliyor olmanız gerekir. Eğer hissedemiyorsanız, daha az yemeli ve daha çok egzersiz yapmalıdır.

Akbaş Irkının Kürk Rengi ve Genel Bakım

Akbaş ırkının kürkü kısa veya uzun olabilir. Her iki çeşidinin de kürkü çift katman tüy yapısına sahiptir ve yıl boyunca tüy döker. Özellikle ilkbahar ve sonbaharda aşırı derecede tüy döker. Tüylerindeki kiri ve kalıntıları temizlemek, kürkünün sağlıklı ve temiz kalmasını sağlamak ve tüylerinin parlak görünümümün korunması için haftada en az iki kez fırçalanması veya taranması gerekir. Tüy dökme sezonlarında bu işlemi günlük olarak yaparak dökülen tüy miktarının kontrol altında tutulmasını sağlayabilirsiniz. 

Diğer bakım ihtiyaçlarının arasında ağız hijyeni bulunmaktadır. Dişlerini, tartar birikmesi ve bakteri oluşumuna engel olmak için haftada en az iki veya üç kez fırçalayın. Diş eti hastalığını ve kötü nefesi engellemek istiyorsanız günlük fırçalama daha iyidir. Eğer bunu nasıl yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız köpeklerin dişleri nasıl fırçalanır başlıklı içeriğimizi incelemenizi tavsiye ediyoruz.

Eğer köpeğinizin tırnakları doğal olarak yıpranmıyorsa, ayda bir veya iki kez tırnaklarını kesin. Yürürken tırnaklarının yerle temasından kaynaklanan tıkırdama seslerini duyuyorsanız çok uzunlar. Kısa ve düzgün tırnaklar daha sağlıklıdır. Sık sık patilerini kontrol edin ancak köpeklerin patileri konusunda hassas olduklarını ve nazik davranmanız gerektiğini unutmayın. Köpeklerin ayaklarında kan damarları vardır ve çok kısa keserseniz kanamaya neden olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda bir dahaki sefere köpeğiniz tırnaklarını kesmenize izin vermeyecektir. Bu yüzden, bu konuda herhangi bir deneyiminiz yoksa veterinerinizden destek almayı düşünebilirsiniz. Bu konuda yeterince hevesliyseniz köpeklerin tırnakları nasıl kesilir başlıklı yazımızı incelemenizi tavsiye ediyoruz.

Kulaklarının her hafta, kızarıklık veya kötü kokuya karşı kontrol edilmesi gerekir. Kızarıklık veya kötü koku enfeksiyona işaret edebilir. Köpeğinizin kulaklarını kontrol ederken, enfeksiyonları önlemeye yardımcı olmak için kulaklarını nazik bir şekilde ve pH dengeli kulak temizleyicisi ile nemlendirilmiş bir pamuk topu yardımıyla temizleyin ancak kulak içerisine herhangi bir şey sokmayın. Sadece dış kulağı temizlemelisiniz. Bunu nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız, görsellerle desteklenmiş köpeklerin kulakları nasıl temizlenir başlıklı içeriğimizi incelemenizi tavsiye ediyoruz.

Tarama sırasında cildinde, kulaklarında, burun, ağız, göz veya ayaklarda kızarıklık, iltihaplanma belirtileri veya yaralanma olup olmadığını kontrol edin. Kulakları iyi kokmalı, gözlerinde kızarıklık olmamalı, burnunda akıntı olmamalıdır. Dikkatli şekilde yapılacak haftalık muayeneniz, olası sağlık sorunlarını erken teşhis etmenize yardımcı olacaktır.